افلاک

مجله فرهنگی و اطلاع رسانی افلاک

افلاک

مجله فرهنگی و اطلاع رسانی افلاک

زندگی نامه استاد عبد الکریم قریب

استاد عبدالکریم قریب، نویسنده، محقق و زمین شناس معروف به سال 1291 هجرى شمسى در جنوب تهران چشم به جهان گشود.
او مى‏گوید، دو ساله بودم که پدرم از کارهاى دولتى بازنشسته شد و ما با وسیله حمل و نقل آن روز که عبارت از قاطر یا شتر بود، و روى آنها پالکى مى‏بستند به وطن اصلى خود گرکان بازگشت کردیم.
این مسافرت از تهران تا وطن، چهار روز تا قم سه روز تا گرکان جمعا به مدت هفت روز طول کشید. پدر من با علوم قدیمى و ادبیات فارسى کاملا آشنا، بود شعر مى‏سرود و خط زیبایى هم داشت و از سن شش سالگى آموزش و تعلیم مرا به عهده گرفت.
بدین ترتیب هر روز صبح نزد پدر به تحصیل مى‏پرداختم، پس از فراگرفتن الفبا و خواندن و نوشتن، به خواندن کتابهاى عم جزء، ترسل، گلستان، بوستان، نصاب، صرف میر، امثله، صرف و نحو، مقامات حمیدى و کتاب حکیم مومن پرداختم.
دوازده ساله بودم که به سال 1304 پدرم را از دست دادم و پس از فروش خانه و باغ و اثاثیه‏هاى منزل، من و مادرم در سال 1306 به تهران آمدیم و در خیابان سقاباشى براى سکونت خانه کوچکى اجاره کردیم و من در مدرسه صفوى که میان دروازه دولاب و دروازه دوشان قرار داشت مشغول تحصیل شدم.
درسهاى آن روز دبستان عبارت بود از انشاء فارسى، عربى، ریاضیات، دستور زبان فارسى و خواندن کتاب فرائد الادب که من چون شاگرد اول کلاس بودم مبصر کلاس هم شدم. هفده ساله بودم که دوره ابتدایى پایان یافت. و در سال 1307 وارد دبیرستان علمیه شدم.
من هر سال شاگرد اول کلاس بودم، به ویژه در درسهاى ریاضى، فیزیک و شیمى خیلى کار مى‏کردم و مسلط بودم.
در دوران دبیرستان معمولا درس مى‏خوانم و اهل بازى نبودم، البته روزهاى جمعه با دوستان براى کوه نوردى به قله توچال مى‏رفتیم، ولى روزانه سه ساعت صبح و دو ساعت بعد از ظهر در دبیرستان بودیم. وقتى به خانه هم مى‏آدم درسهاى روز بعد را مطالعه و آماده مى‏کردم و تا ساعت هشت و نه شب به مطالعه اشتغال داشتم، شب زود مى‏خوابیدم، ساعت پنج صبح بیدار مى‏شدم و بعد از انجام ورزش و خواندن نماز، صبحانه مى‏خوردم و ساعت شش صبح آماده کار و رفتن بیرون از خانه مى‏شدم.
در سال 1314 با اخذ دیپلم علمى از دبیرستان علمیه تهران فارغ التحصیل شدم آن روز تعداد دیپلمه‏ها کم بودند، بدین جهت براى ورود به دانشکده، افراد آزاد بودند. من هم پس از پایان تحصیل مدت شش ماه در رشته ریاضى، رشته علوم طبیعى را انتخاب کردم و تا پایان تحصیلات دوره لیسانس در این رشته ماندم، مخصوصا چون زمین‏شناسى هم در این رشته بود و من به آن خیلى علاقه داشتم.
آرى، زمین‏شناسى درسى است که اگر خوب به آن توجه شود، لذتبخش‏ترین درس براى یک دانشجوست، شما هرجا نگاه کنید کتاب زمین باز است، زندگى انسان از لباس تا خوراک همه به خوبى با زمین ارتباط دارد، به خصوص براى من که در دهات با زمین و باغ و طبیعت سروکار داشته‏ام، این رشته علمى لذت فراوانى دارد.
بعد از گرفتن مدرک لیسانس همه موظف بودند یک سال هر جا را دولت تعیین مى‏کند بروند و کار کنند.
اهواز جایى بود که داوطلب نداشت، من خودم اهواز را انتخاب کردم و در دانشسراى مقدماتى و یک دبیرستان دخترانه تدریس مى‏کردم. بعد در سال 1318 به تهران آمدم و تا سال 1320 خدمت نظام و سربازى را انجام دادم و چون تعهد دبیرى داشتم در دبیرستان ایرانشهر تهران دبیر شدم.
در سال 1330 یا 1331 قانونى تصویب کردند، که هر لیسانسیه شاغل در دانشگاه هشت سال سابقه کار در دانشگاه و تالیفى داشته باشد، مدرک او معادل دکترا شناخته مى‏شود، من هم چون ضمن خدمت در آموزش و پرورش ده سال در دانشگاه متصدى آزمایشگاه کانى‏شناسى بودم، براى عضویت در دانشسراى عالى پذیرفته شدم و در سال 1333 دانشیار آن جا گردیدم.
در سال 1348 با رتبه ده استادى و سى و هشت سال سابقه کار به درخواست خودم از دانشسراى عالى بازنشسته شدم و در سال 50 - 1349 مدرسه عالى علوم اراک را تاسیس کردم و تا سال 1354 مسئولیت آن جا را به عهده داشتم، ولى از آن سال چون مدرسه عالى ضمیمه دانشگاهها شد و وزیر علوم وقت در مورد اعتصابات دانشجویان مى‏خواست افراد مخفى در بین آنها قرار دهم و با حرکات انقلابى آنها برخورد جدى کنم، این کار با روحیه‏ام سازگار نبود و در نتیجه بعد از پنج ماه از صدور این دستور آنجا را رها کردم و بطور حق التدریس در دانشگاه شهید بهشتى ملى سابق تا سال 1358 که دانشگاهها تعطیل شد به تدریس اشتغال داشتم.
از سال 1358 تاکنون مشاور سازمان انرژى اتمى هستم، یکى دو روز به کمیته غارشناسى متشکل از پنج سازمان انرژى اتمى، حفاظت و محیط زیست، میراث فرهنگى، زمین‏شناسى و سازمان تربیت بدنى مى‏روم، دو روز در دانشگاه آزاد آشتیان تدریس مى‏کنم و دو روز دیگر در هفته را در منزل مى‏مانم.
استاد مى‏گوید: در ایران تاکنون 260 غار شناسایى شده، ولى هنوز طبقه‏بندى نشده‏اند، که هر کدام به درد چه کارى مى‏خورند.
استاد درباره رشته تخصصى زمین‏شناسى خود مى‏گوید: به اعتقاد من تمام زندگى انسان از زمین به دست آمده است و چیزى نیست که ما از زمین نگرفته باشیم، زمین در قرآن کریم هم از جایگاه ویژه‏اى برخوردار است، قرآن کریم 114 سوره دارد، و در 104 سوره آن از زمین صحبت مى‏شود.
اما متاسفانه زمین شناسان کشور ما، نسبت به نیازهایى که داریم کفایت نمى‏کند، سه سال پیش یونسکو آمارى ارائه کرد، که در دنیا حدود سه میلیون و ششصد هزار زمین شناس هست، من دقت کردم پاکستان 14 هزار، ترکیه 10 هزار، عراق 6 هزار، و ایران فقط 2 هزار و سیصد زمین شناس دارد و این در حالى است که کشور ما، دو برابر پاکستان وسعت دارد.
دو سال پیش یک سمینار مهندسى در مادرید برگزار شد، تعداد ایرانى شرکت کننده 40 نفر بود، در صورتى که از ژاپن 500 نفر شرکت کردند با وجود اینکه وسعت ژاپن 000/300 کیلومتر مربع است، اما وسعت کشور ما حدود 000/600/1 کیلومتر مربع، یعنى بیش از پنج برابر ژاپن است.
استاد دکتر عبدالکریم قریب مى‏گوید: من تاکنون 25 جلد کتاب تالیف و ترجمه کرده‏ام، که تعدادى از آنها چاپ شده و تعدادى هم زیر چاپ است. از سال 47 - 1340 با مجله سخن علمى همکارى داشتم از سال 54 - 1351 مجله دانش روز را در دانشسراى عالى اراک منتشر مى‏کردیم، و در تالیف یک دوره هفده جلدى کتابهاى دبیرستانى با استادان دیگر همکارى داشته‏ام. - مجله کیهان علمى، سال پنجم، شماره 10، دى ماه 1372، ص 39 - 31. ?
اکنون از عمر پربرکت استاد قریب هشتاد و یک سال مى‏گذرد، در عین حال با مجلات رشد کشاورزى و جغرافیاى آموزش و پرورش همکارى قلمى دارد، و ما ضمن آرزوى دوام عمر و خدمات افزونتر علمى و فرهنگى او، تالیفات و آثار علمى وى را در ذیل مى‏آوریم:
1 - زلزله و آتشفشان، ترجمه.
2 - تولید خاک از نظر کشاورزى، ترجمه.
3 - یک دوره 17 جلدى کتابهاى طبیعى براى دوره متوسطه، با همکارى دیگران.
4 - باورشناسى.
5 - بعضى از کانیهاى جزیره هرمز. (نشریه موزه نوم پاریس، شماره 3).
6 - کانى‏شناسى، درباره کانیهاى جزیره هرمز.
7 - اصول علم کانیها.
8 - شناختن کانیها به وسیله معرفهاى شیمیایى.
9 - چگونه کانیها را مى‏توان شناخت؟
10 - مقالاتى چند درباره زمین.
11 - بلور، ترجمه.
12 - رازهاى درون زمین، ترجمه.
13 - سنگ‏شناسى.
14 - مبانى زمین‏شناسى.
15 - زمین‏شناسى فلات ایران، ترجمه.
16 - پدیده‏هاى شگفت‏انگیز در آسمان و زمین، ترجمه.
17 - انسان در نبرد با طبیعت، ترجمه.
18 - اسرار سه اقیانوس، ترجمه.
19 - زمین در فضا، با همکارى دیگران.
20 - 57 درس درباره تقویت حافظه، ترجمه و تالیف.
21 - گرکان.
22 - مبارزه با عوارض پیرى، نگارش.
23 - واژگان زمین‏شناسى‏
24 - غارشناسى.
25 - شناخت سنگها با نگاهى ویژه به سنگهاى ایران.
26 - پیش از تاریخ، سرگذشت زمین و انسانهاى پیش از دوره تاریخى.
27 - نوشتن بیش از 300 مقاله علمى در مجلات مختلف.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد